Heft in handen
Het is 2002. Een spiegeljaar zoals 19|91 en 21|12. Het warmste jaar ooit gemeten op het noordelijk halfrond. Kroonprins Willem-Alexander en Máxima Zorreguieta geven elkaar op een stralende lentedag in februari het ja-woord. Met een beetje gevoel voor symboliek, zou je kunnen zeggen dat het klimaat de wereld een spiegel voorhoudt.
Onder die omstandigheden staat het Groninger landschap gespiegeld in de ogen van Eline van Rossem. Hoogzwanger van haar eerste kind verkent ze de omgeving van Ten Post, waar ze samen met haar man Bart een vrijstaande woning is betrokken. Regelmatig kantelt ze haar hoofd iets naar links of rechts bij het aanschouwen van de historische gevels die haar pad kruisen. De omgeving waarbinnen ze een gezin gaat stichten lijkt af en toe over te hellen. Hangt de spiegel scheef of is het gezichtsbedrog? In blijde verwachting verkiest Eline de charme van imperfectie boven de waterpas. Niets zal het prille gezinsgeluk in de weg staan.
Middelpunt
De put op 500 meter van haar woning is dan niets meer dan een locatie. Een afgeschermde plek waar al ruim 30 jaar lang gas wordt gewonnen. Niet de moeite waard om eens goed in je op te nemen. Ook geen punt waar je met een grote boog omheen loopt. Het is gewoon onderdeel van Eline haar nieuwe leefomgeving, zoals de witte molen aan de rondweg, bushalte naast de deur en brievenbus op straat. Samenvormen ze het decor voor een nieuw hoofdstuk met de woning aan de Eestumerweg als middelpunt van dit prille geluk. Niet wetende dat het de komende 15 jaar ook het middelpunt van een aardbevingsgebied zal zijn.
Na een aantal jaren van onbezorgd wonen en leven in Ten Post, besluiten Eline en Bart er een schep bovenop te doen. Met een tweede kindje in aantocht gaan ze verbouwen. Verhuizen is ook een optie maar hun beeld van een toekomst in Ten Post wint het van de drang naar een nieuw avontuur. De grootscheepse verbouwing neemt een paar maanden in beslag, terwijl de hang naar nieuw gezinsgeluk toeneemt. Als het moment eindelijk daar is, trekt er een zindering door het hele huis. Zo verklaren het trillen van de grond tenminste. Totdat een scheur in de achtergevel van hun verbouwde woning schreeuwt om een andere verklaring.
Dwars door de muren van hun woning trekt de verzakkende grond haar mond plotseling wagenwijd open. Het gas dat al sinds de zestiger jaren gewonnen wordt, blijkt een leegte achter te laten die de Groninger bodem niet onberoerd laat. De schok die Groningen overvalt bedraagt 3.0 op de schaal van Richter. De impact binnen en buiten het gezin van Eline is groot. Al snel wordt de Groninger Bodem Beweging opgericht, maar bij Eline moet het besef nog komen. Het rampscenario in haar hoofd is dat ze de komende 10 jaar alleen maar bezig zullen zijn met de gevolgen van de bodemdaling. Eigenlijk wil ze die gevolgen niet afwachten en gewoon vertrekken, maar samen met Bart besluit ze hun droom niet op te geven.
‘De verzakkende grond trekt haar mond wagenwijd open
Dat lukt doordat de echte paniek bij het gezin uitblijft. De gevel wordt al snel hersteld en het vertrouwen in de instanties is groot. Natuurlijk, het moet niet erger worden. Maar als de situatie écht onveilig wordt zullen ze dat toch wel te horen krijgen? De jaren trekken voorbij en met nieuwe scheuren die de grond nalaat wordt consequent korte metten gemaakt. Het gezin wordt nog een zoon rijker en de woonsituatie lijkt stabiel. Zelfs wanneer de schaal van Richter in 2012 de 3.6 aantikt in Huizinge. Echte paniek ervaart Eline pas vijf jaar later zodra versterking van hun huis ter sprake komt. Dat moet binnen een jaar gebeuren en in de tussentijd worden in de hele straat de schoorstenen gerepareerd. Negen weken lang ligt het huis van Eline overhoop. Vijf man bekommeren zich om de schoorsteen terwijl nog eens tien zich een dag lang bezighouden met de inspectie.
Het overvalt Eline en Bart. Waarom wordt het huis niet in één keer versterkt? Is de schoorsteen zó onveilig? Hoe veilig is het nog om hier te blijven wonen? Vragen te over maar een luisterend oor blijft uit. De grootste vrees is dat ze de zeggenschap over hun eigen huis verliezen. Door de jaren heen zijn meerdere partijen zich bezig gaan houden met de versterkingsoperatie, maar de adequate aanpak zoals bij de eerste schadegevallen blijft uit. Ondertussen wordt veelvuldig een beroep gedaan op hun medewerking, maar waaraan ze eigenlijk precies hun medewerking verlenen blijft vaak onduidelijk. De druk en spanning lopen bij Bart op een gegeven moment zo hoog op, dat hij op de rem moet trappen en thuis komt te zitten.
De druppel
Eline ziet het met ledenogen aan. De mate van onzekerheid over hun woonsituatie is ondanks dat er al een halve eeuw naar gas geboord wordt, binnen een jaar tot het kookpunt gestegen. De versterkingsoperatie voelt aan als één grote puinhoop. Op verjaardagen in het dorp krijgt boosheid de overhand. Eline vraagt zich af wat ze eigenlijk nog in Ten Post te zoeken heeft. Als de gemeente bij het bepalen van de locatie voor wisselwoningen compleet voorbijgaat aan de inwoners van Ten Post knapt er iets bij Eline. Na een politiek bewogen 2017 en met een naar verwachting minstens zo’n belangrijk jaar in het vooruitzicht, besluit ze samen met een aantal dorpsgenoten het heft in handen te nemen. Dit gaan ze niet laten gebeuren. Er moet niet langer over ze, maar met ze gepraat worden. Zo ontstaat Platform Ten Post.
‘Zonder platform is Ten Post verloren’
De gemeente Ten Boer erkent al snel de mist in te zijn gegaan met haar besluit. Het platform boekt direct resultaat en Eline’s gemoedsrust keert langzaam maar zeker terug. Vanaf nu bekleedt ze een rol die ze zichzelf nooit had toegedicht zou hebben. Bart hield zich in het verleden wel eens bezig met het dorpshuis, maar ze begreep eigenlijk nooit waarom. Nu zijn de rollen omgedraaid en haalt ze zelfs voldoening uit haar werk voor het platform. Want het voelt als een baan, zeker nu ze sinds een tijdje werkzoekende is. Vanuit huis is ze er zeven dagen in de week mee bezig. Buiten de dagelijkse gezinsperikelen steekt ze er drie á vier uur per dag in. Maar eigenlijk is het thema nooit niet uit haar gedachten. Er wacht altijd wel een mailtje waarop gereageerd moet worden of een afspraak die ze ingepland wil krijgen.
Platform Ten Post wordt de uitlaatklep van Eline. Onverwachte mededelingen bezorgen haar nog regelmatig een gevoel van paniek, maar daar kan ze nu iets mee. Vanuit het collectief weet ze de problemen op te lossen via de juiste kanalen, terwijl ze zich als bewoner vaak machteloos voelde. Nu lukt het haar om de communicatie rondom de versterkingsoperatie te stroomlijnen. Die laat in haar ogen nog te vaak aan duidelijkheid te wensen over. Bedankjes van dorpsgenoten sterken Eline in haar overtuiging om zich in te blijven zetten. Zeker nu er geld beschikbaar gaat komen voor dorpsvernieuwing. Haar vertrouwen is dusdanig afgebrokkeld dat ze vreest dat het dorp verloren is zonder het platform. Het dorp loopt al leeg en de versterkingsoperatie kan zomaar nog meer historische woningen van de kaart vegen.
Optimisme
Toch heeft de argwaan voorzichtig plaatsgemaakt voor optimisme. Dat terwijl Eline van nature helemaal geen optimistisch persoon is. Als ze nu stopt gaat het mis, maar als ze doorgaat wordt het misschien nog beter dan ze nu durven hopen. Er staat wat te gebeuren en dat geeft haar een gerust gevoel. Een doemscenario waarbij een aardbeving met de kracht van 5.0 op de schaal van Richter het dorp wegvaagt, probeert ze zo min mogelijk toe te laten. Net als bij vliegangst stapt ze maar gewoon in en hoopt ze dat de minimale kans op het noodlot haar niet treft. Als de gaswinning stopt, aardbevingen uitblijven en het gebied bewaard blijft zoals het nu is, is het goedgekomen. Dat ze daarvoor nog een een tijdje lastig moet zijn is niet anders. Zelfs de constante strijd voor gelijkwaardigheid met de andere kant van de lijn, neemt ze bij de gewenste uitkomsten maar voor lief.
Eline en de andere leden van Platform Ten Post weten wel beter. Zij zijn de experts op hun woongebied en beschikken over genoeg kennis en kunde om op gelijkwaardig niveau het gesprek aan te gaan. Ze hoeven echt niet overal bij te zitten, maar een stem hebben in wat er met hun beschadigde leefgebied gebeurt lijkt ze toch niet teveel gevraagd? Over haar eigen toekomst is Eline nog niet uit. Als haar woning versterkt kan worden zonder concessies te hoeven doen, dan blijft ze met haar gezin in Ten Post. Moet ze op dezelfde plek in een nieuwbouwwoning verder leven, dan houdt ze het voor gezien. Maar niet voordat ze het dorp met een gerust gevoel achter kan laten. Dat voelt inmiddels als haar roeping, waar ze gehoor aan zal blijven geven.
